Een onderzoek naar generatief servies en fabricage van keramiek. Adri Schokker en Wouter Reckman

Mal en klei gieten

Als je een stap verder wilt gaan en een keramisch kopje van je 3D-print wilt maken, heb je eerst een gispmal nodig. De mal is een negatief van het originele 3D-geprinte kopje. Deze mal vul je met gietklei om een kleiversie van het kopje te maken. Door de absorberende eigenschappen van gips zal de vloeistof in de gietklei die in contact is met de mal worden opgenomen door het gips, wat ervoor zorgt dat de klei droogt en een dun laagje vormt. Na het uitgieten van de resterende vloeibare klei hou je een mooi hol kopje van klei over. Laat het in de mal zitten om verder te drogen, om het daarna te lossen.

We hebben een driedelige behuizing gemaakt om het mallenmaken te vereenvoudigen. Je kunt de behuizing gemakkelijk in elkaar zetten en loshalen met de bouten en het zo gebruiken voor de volgende mal. Je kunt de 3D-bestanden hier vinden. De bouten zijn 160mm lang en hebben een diameter van 8mm. We gebruiken vleugelmoeren om ze vast te zetten.

Om het 3D-geprinte kopje op de goede plek te houden gebruiken we klei en een houten spiesje. Voor we het model van het kopje 3D-printen, maken we een heel klein gaatje in de bodem van het kopje met 3D-modelleersoftware (Cinema4D). Het houten spiesje kan door het kleine gaatje in de malbehuizing worden gestoken en de punt van het spiesje komt dan uit in het kleine gaatje in het kopje. Door de bouten blijft het spiesje op z’n plek. Het kopje wordt bovenop een tegel klei geduwd die we in het formaat van de malbehuizing hebben gesneden. We gebruiken klei omdat de bovenkant van het kopje niet altijd precies recht is.

Kijk de video hieronder om het klei gieten in actie te zien.

We gebruiken een tweedelige mal omdat de gegenereerde kopjes niet altijd symmetrisch zijn en zowel concaaf als convex kunnen zijn. Als we een ééndelige mal zouden gebruiken is er een aanzienlijke kans dat het originele model vast komt te zitten in de mal. De delen worden in twee sessies gegoten. Om er zeker van te zijn dat de delen goed aansluiten en goed passen, maak je kleine gaten in het eerste gipsen deel. We deden dit door kleine kleiballetjes in de bovenlaag van de nog vloeibare gips te laten zakken. Dan wacht je tot het gips van het eerste deel droog is. Haal voor het tweede deel de kleiballetjes eruit, maak het gips schoon en strijk een dun laagje groene zeep of vaseline op de bovenkant van het gipsdeel. Deze laag is nodig om te zorgen dat het tweede deel gemakkelijk van het eerste verwijderd kan worden. Haal, zodra het tweede deel droog is, de malbehuizing uit elkaar en los voorzichtig de twee gipsdelen van het 3D-geprinte kopje.

Nadat de twee maldelen zijn gelost uit de malbehuizing en goed zijn gedroogd, zijn ze klaar om gebruikt te worden voor het klei gieten. De delen kunnen bij elkaar gehouden worden met klemmen of door riemen. Voor onze experimenten gebruikten we kant-en-klare gietklei, gekocht bij een keramiekspecialist. Giet vloeibare klei in de mal en laat het ongeveer 20 minuten staan. Giet de resterende vloeibare klei terug in je klei-emmer. Nu kun je het eerste resultaat van je kopje zien. Het gips heeft het water uit de klei geabsorbeerd en heeft een mooi dun laagje klei achtergelaten. Laat de mal staan tot de klei droog genoeg is om eruit gehaald te worden zonder vervorming. Verwijder voorzichtig de twee maldelen en haal heel voorzichtig je kleikopje eruit. Laat het kopje tenminste 10 dagen staan voordat je het bakt in een keramiekoven.